Kindertheologie geeft kinderen een eigen en actieve rol in het ontdekken en leren rondom Bijbel en geloof. Henk droeg deze visie een heel warm hart toe. Als één van de eersten die kindertheologie naar Nederland en Vlaanderen bracht, en met zijn schat aan kennis en ervaring rond zowel de theorie als praktijk van kindertheologie was en is Henk belangrijk voor het Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap.
Henk was godsdienstpedagoog. Hij groeide op in een protestants-oecumenisch milieu. Zijn moeder zong liederen met haar vier kinderen. Zijn vader las vertellend voor uit een zorgvuldig gekozen kinderbijbel. Hij sprak graag met zijn gezin over het voorgelezen verhaal. Zijn eerste vraag was standaard: ‘Wat vinden jullie van dit verhaal?’ Henk volgde zijn vaders spoor – werken met kinderen – door onderwijzer en schoolleider te worden. Hij combineerde zijn werk met studies onderwijskunde, algemene pedagogiek en praktische theologie. Hij promoveerde in de godsdienstpedagogiek. In zijn proefschrift keert hij zich tegen de overdrachtsdidactiek, die kinderen brengt tot stilzitten, luisteren en navolgen. Hij stelt daar gevarieerde leeromgevingen tegenover waarin kinderen zelf een actief aandeel hebben. Gesprekken met kinderen over hun religieuze vragen en gedachten zijn hem steeds blijven boeien. Zowel voorheen in zijn gezin, met zijn vrouw en drie kinderen, alsook later met zijn negen kleinkinderen. Maar ook in de functies die hij achtereenvolgens als godsdienstpedagoog uitoefende in de onderwijsadvisering, als leraar op de hbo-opleiding Theologie en op de universiteit (PThU). In het Europese Netwerk Kindertheologie kwam hij in contact met collega’s die hetzelfde nastreven als hij: kinderen met hun begeleidende opvoeders op ontdekkingsreis laten gaan in de rijkdom van de bijbelse geloofstraditie.
De woorden hierboven zijn woorden waarmee Henk zelf zijn achtergrond in het boek Nooit meer een kleurplaat omschreef. Dit boek schreven we samen en het verscheen in juli 2021 bij het NBG. Het trof Henk hoe zijn biografie en werk samen kwamen in dit boek over kindertheologie. De ondertitel van het boek verwoordt heel mooi wat Henk graag door wilde geven aan volgende generaties: raak geïnspireerd door kindertheologie!
Henk heeft veel voor het werk van het NBG betekend. Dat begon met zijn betrokkenheid bij de ontwikkeling van de Samenleesbijbel. Hij droeg bij aan het stellen van open vragen die kinderen uitnodigen om zelf na te denken over de verhalen, geloof, God en Jezus. Ook het kindertheologische idee van de rijke omgeving die kinderen stimuleert en helpt om zelf actief met de verhalen aan de slag te gaan vond zijn plek in deze uitgave. Met oog voor de verschillende leervoorkeuren van kinderen ontwikkelden we rond de bijbelteksten weetjes, open vragen en opdrachten.
Na het verschijnen van de Samenleesbijbel in 2015 is het contact met Henk gebleven. Het was waardevol om elkaar te spreken over ontwikkelingen in de godsdienstpedagogiek. Henk volgde ons werk met veel belangstelling. Uitgaven als de Samenleesbijbel en de Samenleesbijbel Junior waardeerde hij om de ‘studieuze en creatieve uitwerking’. Kindertheologie is blijvend deel geworden van onze visie bij ons werk voor kinderen en hun opvoeders. De contacten met Henk hebben daar in belangrijke mate aan bijgedragen.
Dit blijvende contact mondde uit in het plan om samen een boek te schrijven over kindertheologie. Dat werd Nooit meer een kleurplaat. Henk vond het belangrijk dat het toegankelijk en dienstbaar zou zijn voor een brede groep opvoeders en kinderen, in een oecumenisch kerkelijk landschap, en geworteld in zowel theoretische verantwoording als voorbeelden uit de praktijk. Zijn grote wens was dat kindertheologie verder zijn weg zou mogen vinden in Nederland en Vlaanderen.
Op de rouwkaart en in de dienst van herinnering klonken deze woorden uit lied 315 (Liedboek, tekst Fedde Schurer):
en wat voor wijzen bleef verborgen
werd kinderen geopenbaard
Woorden die de herinnering aan Henk recht doen, en ook een waardevolle opdracht zijn voor de toekomst.
Maartien Hutter
Specialist Kind & Bijbel, samen met Henk Kuindersma auteur van ‘Nooit meer een kleurplaat’
Foto: © Marcel van Kammen