de bijbel in close up

Hoe gaat Bijbelvertalen in zijn werk?

Hoe werkt Bijbelvertalen? Waar moet je rekening mee houden? Je ontdekt het op deze pagina.

Op deze pagina leggen wij je graag meer uit over hoe Bijbelvertalen in zijn werk gaat. Gebruik onderstaande linkjes om direct naar het onderdeel te gaan:

Wie vertalen de Bijbel? 

Hoe gaan Bijbelvertalers te werk? Neem een kijkje achter de schermen bij de vertalers van het Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap.

Om deze video te kunnen bekijken moet je ‘Sociale media en advertenties’-cookies accepteren. Klik hier om jouw cookie-instellingen te wijzigen.

Voorbereiden van een Bijbelvertaling

Een stapel boeken waarmee de Bijbel vertaald kan worden en een laptop

Allereerst beginnen Bijbelvertalers bij het vaststellen van de doelen en de werkwijze. Elke Bijbelvertaling heeft namelijk zijn eigen kenmerken: kies je voor gewone taal, met een beperkte woordenschat? Of wordt het een Bijbelvertaling waarin je alle rijkdom van het Nederlands kunt gebruiken?

Daarna zoeken Bijbelvertalers alle beschikbare informatie bij elkaar. Dat zijn allereerst natuurlijk de bronteksten. Maar ook woordenboeken, commentaren en andere achtergrondinformatie over de wereld van de Bijbel. En bij een revisie van een vertaling heb je ook nog suggesties van lezers die je mee kunt nemen. Al die informatie kan vervolgens in een computerprogramma (Paratext) aan elkaar gekoppeld worden.

Stap voor stap te werk

Bij het vertalen van de Bijbel werken we altijd in koppels van een brontaalkenner en een neerlandicus. We volgen een uiterst zorgvuldige werkwijze, met ruimte voor discussie en voor wikken en wegen. Dat is een proces van meerdere jaren. Dat gaat ongeveer volgens deze stappen:

  • Elk Bijbelboek krijgt een ‘boekteam’ van iemand die de brontalen kent en iemand met veel kennis van het Nederlands. Dit vertaalkoppel behandelde de tekst van de vertaling. Ze vertalen vanuit de brontekst en controleren het Nederlands.
  • Een tweede vertaalkoppel reageert op de vertaling. Is er recht gedaan aan de brontekst? Klopt het Nederlands? Deze twee vertalers doen daarbij soms suggesties voor verbeteringen. 
  • Het ‘boekteam’ verwerkt daarna het commentaar van de twee collega’s. En koppelt terug wanneer ze het toch anders doen.
  • Er kijkt ook altijd een coördinator mee die rekening houdt met andere Bijbelboeken, citaten en andere kwesties die door de hele Bijbel heen een rol spelen. 
  • Alle feedback wordt verwerkt door het boekkoppel.
  • Eindcontrole en eindredactie: een laatste controleronde op het geheel van de Bijbelboeken.
bijbel vertaal team van het nbg

Voorbeeld van een vertaalvraag

Sommige woorden in het Hebreeuws of Grieks komen maar een paar keer voor in de hele Bijbel, Hoe ga je dan met dat soort bijzondere woorden? Ontdek een voorbeeld in de blog van vertaler Jaap van Dorp over een engel of een ezel in Deuteronomium.

Meelezers en adviseurs

Als je de Bijbel vertaalt, zijn er soms onderwerpen die om extra kennis vragen. Daarom vragen we soms ook externe experts om advies. Bijvoorbeeld aan een Vlaams meeleesgroep of er geen vreemde zinsconstructies of woorden gekozen zijn die in Vlaanderen een andere betekenis hebben dan in Nederland. Of een hoogleraar die vanuit de liberaal-joodse gemeenschap meelas met een aantal gevoelige teksten in het Oude Testament.

Opmaak en drukken van een Bijbel 

Als de hele Bijbel vertaald is, wordt hij opgemaakt bij een Bijbeldrukker. Dan wordt alles nog een keer zorgvuldig bekeken of echt alles klopt, en wordt de Bijbel gedrukt op speciaal dun Bijbelpapier.

Om deze video te kunnen bekijken moet je ‘Sociale media en advertenties’-cookies accepteren. Klik hier om jouw cookie-instellingen te wijzigen.

Wil je meer weten?

We hebben allerlei veelgestelde vragen voor je op een rij gezet.