Aan het woord is Arne Willems, Regiomanager Vlaanderen van het Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap (NBG). Begin september bezocht hij samen met Paul Doth, Hoofd International Programme van het NBG, de Filippijnen. ‘Deze motorrijders noemen zich de Bible Riders. Er zit een pastoor bij, en een paar dominees. En van die stoere kerels krijgen schoolkinderen dan hun eerste Bijbel. Dát maakt indruk!’
Tegenstellingen en talen
De Bible Riders was het eerste project van het Filipijns Bijbelgenootschap (FBG) dat Arne en Paul via filmpjes te zien kregen in de hoofdstad Manilla. Daar wonen 14 miljoen mensen en de tegenstellingen tussen arm en rijk zijn enorm. ‘Zo loop je in een villawijk met luxe hotels, en één straat verderop ben je in een sloppenwijk’, aldus Arne.
De Filippijnen waren eeuwenlang een Spaanse kolonie, totdat in 1898 de Verenigde Staten er de baas werden. In 1946 werd het land onafhankelijk. Zo’n 80% van de bevolking is Rooms-Katholiek, 10% protestants en 5% moslim. Veel mensen spreken Engels of de omgangstaal, Tagalog (Filippijns). Maar de meesten van de 110 miljoen Filippino’s hebben een andere moedertaal. Het land bestaat uit 7641 eilanden met telkens een eigen cultuur, waar 170 talen en meer dan 500 dialecten worden gesproken. Eén van de talen is het Viracnon, de taal in Catanduanes, een eilandengroep ten oosten van Luzon. Met steun van het NBG kwam er een Bijbelvertaling in het Viracnon. Die werd een half jaar geleden feestelijk in gebruik genomen.
San Rafael: een inclusieve school
Na hun bezoek aan het FBG in Manilla werden Paul en Arne meegenomen naar de San Rafael School, een paar uur rijden naar het noorden. ‘In de school was het bloedheet’, vertelt Arne. ‘Hier en daar hing een ventilator, maar dat hielp niet echt. Er werd lesgegeven bij 34 graden, en dat in het “koele” regenseizoen. Maar wat vooral indruk op me maakte was dat deze school alles uit de kast haalt om ‘inclusief’ te zijn, ook voor kinderen met een visuele beperking.
We ontmoetten twee blinde pastoors die er lesgaven aan blinde kinderen. We spraken met Paulo Policarpio, een blinde jongen van 9 jaar die bovendien leed aan een hersentumor. Desondanks zei hij vol vertrouwen dat hij zelf later ook leraar wilde worden om les te geven aan blinde kinderen.’
Deze school krijgt van het FBG – en met steun van het NBG – de beschikking over Bijbels in braille. Arne zag hoe blij de leerlingen waren met hun Bijbel in braille. ‘Verschillende kinderen lazen een passage uit Marcus voor. Ze waren zichtbaar trots dat ze met de Bijbel bezig waren.’
Bijbel voor slechthorenden
Arne en Paul bezochten ook enkele andere organisaties waarmee het FBG samenwerkt, onder andere de Bijbeldrukkerij van het Filipijns Bijbelgenootschap. Daar wordt de Bijbel in het Viracnon gedrukt. ‘Onvergetelijk was ons bezoek aan een vertaalproject voor dove en slechthorende mensen’, zegt Arne. ‘Daar vertalen ze de Bijbel in gebarentaal. Dat is nodig omdat in dit land mensen met een beperking meestal ook analfabeet zijn en dus niet kunnen lezen. We maakten mee hoe ze het vertaalwerk aanpakken. Eerst wordt van elke passage een filmpje opgenomen. Dat wordt dan bekeken en daarbij wordt erop gelet of de verteller wel vanuit de juiste kant in de camera kijkt. Want het maakt uit of hij het verhaal vertelt (in gebarentaal), óf een uitspraak citeert van bijvoorbeeld Jezus (in gebarentaal). Daarna wordt het resultaat nog besproken door een panel van dove en slechthorende mensen. En dat levert pittige discussies op! Op die manier wordt zo’n vertaling echt “jouw Bijbel”. Deze Bijbel in gebarentaal komt dus heel zorgvuldig en professioneel tot stand. Met steun van onder andere het NBG.’
Orkanen, drugs en geweld
In Nederland en België halen de Filippijnen vooral het nieuws vanwege omstreden presidenten, allesverwoestende tropische stormen en drugsgeweld. Wat betekent de Bijbel in dit land?
Arne noemt een voorbeeld: ‘Een team van het FBG had net de week vóórdat wij kwamen een bezoek gebracht aan een eiland dat zwaar getroffen was door de laatste orkaan. Ze hadden pastores ontmoet die in tranen vertelden dat alles kapot was: het kerkgebouw, de huizen, en er waren doden en gewonden. Op zulke momenten blijkt de Bijbel een rol te hebben in het verwerken van het trauma. Er werd met deze pastores gepraat en gebeden. En zij kunnen vervolgens ook weer anderen tot steun zijn.’
De complexiteit van het Bijbelwerk in de Filippijen is voor Arne gaan leven nu hij er geweest is. ‘Al die eilanden, al die talen, het lijkt wel België met zijn grote cultuurverschillen tussen Wallonië, Brussel en Vlaanderen en de verschillende dialecten in die gewesten. De rode draad was dat we in elke ontmoeting merkten hoe belangrijk het is dat mensen de Bijbel hebben in hun eigen taal en ingebed in hun eigen leefwereld en cultuur. Pas dán komt de Bijbel echt binnen. Dat maakt een groot verschil.’
Interview en tekst: Peter Siebe