Interview met Bénédicte Lemmelijn
Lemmelijn neemt ons mee naar haar eigen bijbelbibliotheek: met honderden vertalingen, manuscripten en bijbelgerelateerde boeken is het een waar bijbels paradijs.
‘Als dochter van één van de eerste diakens van het Bisdom Hasselt kwam ik al op jonge leeftijd in aanraking met de Bijbel. Ik las de verhalen uit mijn kinderbijbel met heel veel passie en ging daar volledig in op. De Bijbel was ook een rode draad doorheen mijn leven, zeker tijdens de periode waarin ik mezelf afvroeg wat ik met mijn leven ging doen. Het kaartje met een vers dat me destijds erg aansprak, ligt nog steeds op mijn bureau.’
Verweven
‘Je hebt verschillende kanten aan de Bijbel. Ik onderzoek wat je de ingenieurskant zou kunnen noemen: de feitenkennis, manuscripten, het vergelijken van tekstuele varianten. Als ik strikt tekstkritisch bezig ben, is dat puur vanuit wetenschappelijk perspectief. Daar heeft mijn gelovige achtergrond geen impact op: iemand die niet gelooft, kan tot dezelfde conclusies komen. Echter, naast mijn wetenschappelijk werk ben ik ook op een bezinnende, gelovige manier met Bijbel bezig. In mijn columns en boeken – voor een breder publiek – integreer ik beide aspecten: ik geef achtergrond en koppel er tegelijk een hedendaagse betekenis aan. Zo zijn beleving en tekstkritiek toch met elkaar verweven, net als mijn werk en mijn leven met elkaar verweven zijn: ik ben niet iemand die werkt van negen tot vijf. Even goed wordt er aan de keukentafel, tijdens een wandeling of zelfs op weg naar de supermarkt over de Bijbel gepraat.’
We zetten ons gesprek verder aan de keukentafel. Onder de piano staat een paneel met een Arabische versie van het Onze Vader, op de dressoir staat een Bijbel op een standaard: ook in haar woonomgeving is de Bijbel verweven met haar leven.
‘Ik lees op verschillende manieren. Tijdens de Goede Week lees ik jaarlijks het lijdensverhaal, maar op andere momenten blader ik veeleer lukraak door de Bijbel. Ik gebruik de Bijbel niet als een kookboek. Je kan niet meer zomaar op zoek gaan naar recepten: bijbelteksten die een oplossing bieden voor bepaalde problemen of die van toepassing kunnen zijn op een situatie. De veelvoudigheid en veelvormigheid van bijbelboeken is het feitelijk aspect dat elke vorm van fundamentalisme ondergraaft. De Bijbel is literatuur die gegroeid is vanuit de beleving van mensen in hun relatie met God, in hun eigen gemeenschappen. De historische en culturele context is daarbij van cruciaal belang en dat moet vaak onderscheiden worden van diepere existentiële overwegingen die verwoord worden. In heel uiteenlopende situaties kom ik regelmatig stukken tegen die van toepassing zijn op mijn leven. ‘Juist vandaag kom ik dit Woord tegen’, denk ik dan vaak verwonderd.’
Voldoening
‘Naast de vakken Oude Testament geef ik ook het vak Religie, Zingeving en Levensbeschouwing (RZL) aan de KU Leuven. Dat studenten na afloop naar mij toe komen en zeggen ‘ik wist niet dat je op zo’n manier naar religie en de Bijbel kan kijken’… Daar haal ik veel voldoening uit. Ik merk dat een deel van de scepsis langzaam verdwijnt en dat mensen echt op zoek zijn naar zingeving. Ik doe zelf al jaren aan yoga, al lang voordat het een hype werd. (lacht) Wat een yoga-instructeur tegen zijn of haar leerlingen vertelt, dat vind je ook terug in de joods-christelijke traditie en in de Bijbel. De aandacht voor het hier-en-nu, de verbondenheid en het verlangen naar geluk en vervulling: al die aspecten vind je ook terug in de Bijbel.’
Interview: Arne Willems
Foto’s: © Ilse Prinsen