Bijschrift: een feestelijke lancering van de Zuid-Afrikaanse Zoeloe-vertaling
Identiteit en eigenwaarde
Welke bijdrage levert het Zuid-Afrikaans Bijbelgenootschap (ZAB) aan de samenleving? ‘We willen vanuit de Bijbel een positieve bijdrage leveren in onze samenleving, die gestempeld is door de koloniale tijd en onderdrukking van de gekleurde bevolking. Dat doen we door te laten zien dat de Bijbel een transformerende kracht bevat, die kan bijdragen aan verzoening.’
Daarnaast noemt Gevers het Bijbelvertaalwerk. ‘Ons land kent elf officiële talen en enkele onderdrukte talen die in de koloniale tijd werden bestempeld als dialecten, maar die natuurlijk eigenlijk ook talen zijn. Een Bijbelvertaalproject in zo’n onderdrukte taal draagt op zichzelf al bij aan een meer rechtvaardige samenleving: het draagt bij aan de identiteit van een volk en aan het/hun gevoel van eigenwaarde. We werken momenteel aan vier van zulke vertalingen. Twee van deze talen worden gesproken door de San, de allereerste inwoners van ons land. De Bijbel was al beschikbaar in de elf erkende talen, maar wordt nu eindelijk ook vertaald voor de volken die hier woonden vóór de Europeanen kwamen.’
In de afgelopen jaren lanceerde het ZAB drie Bijbelvertalingen: in het Afrikaans, Zoeloe (zie foto), en een Engelse Bijbel voor doven. Dat waren hoogtepunten. Maar het meest hartverwarmend vond Gevers het contact met mensen die vreugde beleven aan de Bijbel: ‘Zo had ik een onvergetelijke ontmoeting met een jonge zwarte vrouw die worstelde met boosheid. Ze had een Bijbel gekregen en was daarin gaan lezen. Dat hielp haar om het verleden los te laten en te vergeven, vertelde ze. Haar was veel pijn en onrecht aangedaan. Haar woorden waren: “Ik weet nu dat ik een uniek mens ben, net als ieder ander mens”.’
Verwerken en verzoenen
De Bijbel heeft in Zuid-Afrika ook een belangrijke rol gespeeld bij de verzóening tussen wit en zwart. Gevers: ‘In mijn land werd apartheid theologisch gerechtvaardigd vanuit de Bijbel. Pas toen de kritiek daarop in de Afrikaanse gereformeerde kerken doorbrak, stortte het bouwwerk van de apartheid in. De Bijbel was misbruikt om een onderdrukkend regime te rechtvaardigen, maar bleek daarna juist een kracht tot verandering te zijn. Want volgens Galaten 3:28 zijn er in Christus geen Joden en Grieken meer, geen slaven of vrijen, geen mannen of vrouwen. Wát een krachtige boodschap met verreikende betekenis voor vandaag! Deze tekst spreekt ons aan op ons gezamenlijk mens-zijn, in Christus.’
Volgens Gevers kan de Bijbel een verzoenende functie vervullen in élke samenleving die pijn uit het verleden moet verwerken. ‘Ook in Nederland, nu jullie het slavernijverleden onder ogen zien. Goed luisteren naar elkaar is dan essentieel.’
Twijfel en geloof
Gevers weet wat geloofstwijfel is. Hij kende het in zijn studententijd. ‘Wat me geholpen heeft om daardoor heen te komen? Doorzettingsvermogen. Mensen om me heen bij wie ik terecht kon. En mijn studie theologie. Die bracht me tot diepere inzichten afkomstig uit de filosofie en de literatuur.’
Eén favoriete Bijbeltekst heeft Gevers niet. ‘Ik heb veel aan atletiek gedaan, daarom spreekt Jesaja 40:31-32 me aan: dat je nieuwe kracht krijgt als je hoopt op God. Ook Bijbelteksten over de liefde inspireren mij. En de proloog van het Johannesevangelie. Wát een schoonheid en diepgang!’
Wie is Dirk Gevers?
Dirk Gevers werd na zijn studie theologie predikant in de Presbyteriaanse Kerk. In 2014 werd hij directeur van het Zuid-Afrikaans Bijbelgenootschap. Momenteel woont hij met zijn echtgenote Louise, die docent Engels en Frans is, in Kaapstad. Het gezin heeft een zoon en twee dochters. Gevers heeft Engelsen, Duitsers en Franse Hugenoten onder zijn voorouders. Sinds november 2022 is Gevers directeur van de United Bible Societies, het samenwerkingsverband van de ruim 150 Bijbelgenootschappen wereldwijd.
Interview en tekst: Peter Siebe
In augustus verschijnt het vervolg op dit interview. Dan blikt Gevers vooruit op de World Assembly.