Papiaments is een zogenaamde Creoolse taal. Het is ontstaan als een taal waarin tot slaaf gemaakten met elkaar konden communiceren. Het bevat elementen van Portugees, Spaans, Afrikaanse talen en Nederlands. Papiaments wordt voor het eerst genoemd in de achttiende eeuw.
Zes jaar geleden was ik voor het eerst op Aruba met het Antilliaans Bijbelgenootschap, en toen leerde ik dat Papiamento erg verschilt van Papiamentu – het Papiaments van Curacao en Bonaire. De spelling is helemaal anders – op Curaçao spellen ze fonetisch, zoals je het hoort (‘Beibel’) en op Aruba etymologisch, min of meer zoals de woorden gespeld worden in de taal van oorsprong (‘Bijbel’). Maar er zijn meer verschillen: in de loop van 200 jaar is het Arubaans Papiaments veel meer beïnvloed door het Spaans. Het kent andere woorden, andere zinsbouw.
Papiamento is op Aruba nu ook een officiële schooltaal geworden. We spraken een lerares, die ons vertelde dat ze de Bijbel in Curaçao’s Papiaments niet kon gebruiken voor haar lessen. Voor de kinderen komt het over als een boek vol typefouten en foute woorden… dan nog liever een Nederlandse Bijbel – al vinden de kinderen die moeilijk te begrijpen.
In de afgelopen jaren hebben we als Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap samengewerkt met de collega’s van de Antillen om een Bijbel in het Papiamento mogelijk te maken, met de bestaande Curaçaose Bijbel als uitgangspunt.
De minister-president van Aruba hield bij de Bijbelpresentatie een gloedvol betoog over de rol van de Bijbel in haar eigen leven – als catecheet had ze bijvoorbeeld vaak verlangd naar een Bijbel in de taal van het hart van de Arubanen. Maar ze benadrukte ook de rol van de Bijbel voor de politiek en voor het dagelijks leven van mensen.
Bij de boekwinkel van het Bijbelgenootschap in Oranjestad kwamen afgelopen maanden dagelijks mensen vragen of de Bijbel er al was. Eindelijk is het zover! Op Aruba kunnen kerken, scholen en individuele Bijbellezers nu aan de slag met de eerste en enige Bijbel in het Papiamento!
Rieuwerd Buitenwerf
Directeur Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap
Gepubliceerd in het Friesch Dagblad op 1 maart 2024